Historia Józefa Łebskiego
Odwiedzając tę stronę, zmarli szepczą Ci przerażenie prosto do ucha. Są tu nadal, a ich milczenie trwające od ponad 75 lat brzmi jak jęk w Twoich uszach. Stoisz pośród ocalałych, którzy czasami wątpią, czy pozostanie tutaj było dobre, ponieważ dzisiejsi sprawcy już myślą o jutrze i kpią z cierpienia tych, którzy milczą. Dlatego musisz słuchać od zmarłych, jak to było wtedy, żeby niczego ani nikogo nie zapomnieć, a może oni sami będą mogli choć trochę zapomnieć, przynajmniej trochę. Samo płakanie to za mało.
tenhumbergreinhard.de
Jedyny zachowany do dzisiaj list Józefa Łebskiego został wysłany z obozu koncentracyjnego Auschwitz do jego żony Weroniki Łebskiej w dniu 3 grudnia 1944 roku. Przez 78 lat był on jedynym dowodem, że Józef Łebski w grudniu 1944 roku był jeszcze przy życiu. Pomimo wieloletnich starań, jego żonie Weronice Łebskiej nie udało się ustalić bliższych okoliczności jego śmierci. Weronika Łebska zmarła w 1982 roku z przekonaniem, że jej mąż został zamordowany w KZ Auschwitz. Dzięki zdigitalizowanym dokumentom dostępnym w Arolsen Archives (https://arolsen-archives.org/), udało się odtworzyć przebieg ostatnich dni życia Józefa Łebskiego oraz miejsce jego śmierci.
Memoriału KZ Mauthausen/Informacje na temat byłych więźniów obozu koncentracyjnego
Szanowni Państwo,
Nazywam się (…) i piszę w imieniu mojej matki, Anny (…) (z domu Łebskiej). Dotyczy to jej ojca a mojego dziadka, Józefa Łebskiego, który urodził się 19 marca 1904 r. w Ligocie (dawniej Breckenfeld) w Polsce.
Został aresztowany 17 października 1943 r. podczas pracy z bratem Michałem przez Gestapo i przewieziony do więzienia policyjnego przy Robert-Koch-Strasse 16 w Łodzi (Litzmannstadt). Więźniowie byli tu przez Gestapo zatrzymywani za sabotaż, działalność polityczną, walkę o niepodległość lub przynależność do polskiego ruchu oporu. Stamtąd pochodzą dwie karty pocztowe, które wysłał do żony Weroniki (jedna z 31 października 1943 r., druga z 17 grudnia 1943 r.).
22./23.12.1943 r. został deportowany z Litzmannstadt (Łódź) do Auschwitz. Ostatnim znakiem życia był jego list z 3.12.1944 roku, który napisał do swojej żony Weroniki (którą nazywał zdrobniale Wercią) z obozu koncentracyjnego Auschwitz. Potem nie ma o nim żadnych informacji. Moja babcia, która po wojnie próbowała go odnaleźć (przez Czerwony Krzyż), zmarła w 1982 roku, nie dowiedziawszy się, gdzie i jak zmarł jej mąż.
Niedawno znalazłam zdigitalizowane dokumenty w „Archiwum Arolsen Online“, które rzucają trochę światła na ostatnie dni mojego dziadka. Wynika z nich, że został deportowany z Auschwitz do Mauthausen 4./5. grudnia 1944 r. Moje dalsze poszukiwania wykazały, że zmarł on w Mauthausen w 1945 roku. Znalazłam to na portalu „Raum der Namen”.
Moje pytania: Na portalu „Raum der Namen“ nazwisko Józef Łebski jest błędnie zapisane jako „Łębski“, a miejsce urodzenia jest błędnie zapisane. Zamiast Brückenfeld powinno być Breckenfeld, co po polsku oznacza Ligotę. Czy mógłby Pan to poprawić? Czy mają Państwo jakieś dodatkowe informacje na temat daty śmierci Józefa Łebskiego lub w ogóle jakichkolwiek informacji na jego temat?
Będę wdzięczny za odpowiedź.
Z poważaniem,
Anna (…)
środa, 15 lutego 2023 17:34
Szanowny Panie (…),
W załączeniu przesyłamy wynik zapytania z bazy danych więźniów „Archiwum Pamięci Mauthausen“ zawierającą informacje o Józefie Łebskim. Dodatkowo przesyłamy skan księgi przyjęć więźniów Wydziału Politycznego (sygn. MM/Y36b) oraz skan akt personalnych więźnia (MM/2/2/7/1), z których wynika, że 6 grudnia 1944 r. Pan Łebski został deportowany z Auschwitz do obozu koncentracyjnego w Mauthausen. Następnie został przeniesiony do podobozu Floridsdorf, a później z powrotem do obozu macierzystego w Mauthausen. Józef Łebski zmarł kilka dni po wyzwoleniu, niestety nie udało nam się znaleźć dokładnych dat. Nazwisko i miejsce urodzenia zostaną poprawione w Sali Nazwisk. Dziękujemy za zwrócenie nam uwagi na tę kwestię.
Przepraszamy za opóźnioną odpowiedź, która jest spowodowana dużą ilością zapytań, które wpłynęły do archiwum.
Z wyrazami szacunku,
Kolekcja – Biblioteka | Kolekcja – Biblioteka
Argentinierstraße 13, TOP 103+104
A-1040 Wien | Wiedeń
Tel: +43 1 376 3000-112
memorial.org
www.mauthausen-memorial.org
3.3.2023 17:09
W dniach 22./23. grudnia 1943 r. Józef Łebski został deportowany z więzienia policyjnego przy ulicy Robert-Koch-Straße 16 w Litzmannstadt (Łódź) do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.
(Fotografia rampy w KZ Auschwitz z 1945r. von Stanislaw Mucha)
W dniu 4 grudnia 1944 roku Józef Łebski został wywieziony z obozu koncentracyjnego Auschwitz do Mauthausen. Dotarł do obozu koncentracyjnego Mauthausen 6 grudnia 1944 roku. Następnie został przeniesiony do podobozu Floridsdorf, a stamtąd z powrotem do obozu głównego w Mauthausen.
Mauthausen SS utworzyło w 1944 r. na terenie browaru i winiarni w Jedlesee oraz na terenie firmy Hofherr-Schrantz we Floridsdorfie dwa obozy satelickie obozu koncentracyjnego Mauthausen. Powstały one w lipcu 1944 r. po zniszczeniu obozów Schwechat I i Schwechat II w wyniku nalotu bombowego. W związku z postępem Armii Czerwonej 1 kwietnia 1945 r. wysłano w marszu ewakuacyjnym do Mauthausen łącznie 2710 więźniów, podczas którego mordowano więźniów przed i w trakcie marszu.
(wikipedia.org)
Komando Hofherr & Schrantz oraz AFA, podobnie jak komendo Jedlesee, zostały ewakuowane 1 kwietnia 1945 roku, co wskazuje, że ewakuacja nie odbyła się przez podobóz Hinterbrühl. Marsz ewakuacyjny, który prowadził przez podobóz Steyr, dotarł do obozu koncentracyjnego Mauthausen 11 kwietnia 1945 roku. Według zestawienia biura administracji obozu, podczas tego marszu zginęło łącznie 121 więźniów, a 22 pozostali zaginieni lub uciekli. Liczba zgonów tylko w podobozie Floridsdorf szacowana jest na 45 więźniów.
https://www.mauthausen-guides.at
3 maja 1945 r. ostatni żołnierze SS uciekli z obozów Mauthausen i Gusen. 5 maja patrol amerykańskiej armii dotarł do Gusen i Mauthausen, a następnego dnia jednostki 3 Armii amerykańskiej ostatecznie uwolniły około 40 000 więźniów tych obozów. Znaleziono setki zwłok więźniów obozów koncentracyjnych, którzy zmarli w dniach poprzedzających wyzwolenie, zarówno w Mauthausen, jak i w Gusen. Tysiące innych było tak osłabionych i dotkniętych chorobami, że mimo pomocy medycznej ze strony jednostek sanitarnych amerykańskiej armii, zmarli w tygodniach i miesiącach po wyzwoleniu. Ponad 3 000 zmarłych pochowano na „Camp Cemeteries“ obok dawnych obozów koncentracyjnych.
(mauthausen-memorial.org)
Józef Łebski zmarł kilka dni po wyzwoleniu obozu koncentracyjnego w Mauthausen. Dokładna data i okoliczności jego śmierci nie są znane. Jedyne zachowane zdjęcie przedstawiające go z żoną Weroniką, którą czule nazywał „Wercią“.
POKÓJ IMION
Cyfrowa księga pamiątkowa dla ofiar obozu koncentracyjnego Mauthausen, 1938–1945. Córka Józefa Łebskiego, Anna.
