Historia Józefa Łebskiego
Odwiedzając tę stronę, zmarli szepczą Ci przerażenie prosto do ucha. Są tu nadal, a ich milczenie trwające od ponad 75 lat brzmi jak jęk w Twoich uszach. Stoisz pośród ocalałych, którzy czasami wątpią, czy pozostanie tutaj było dobre, ponieważ dzisiejsi sprawcy już myślą o jutrze i kpią z cierpienia tych, którzy milczą. Dlatego musisz słuchać od zmarłych, jak to było wtedy, żeby niczego ani nikogo nie zapomnieć, a może oni sami będą mogli choć trochę zapomnieć, przynajmniej trochę. Samo płakanie to za mało.
tenhumbergreinhard.de
Sonderkommando Fotografie
Fotografie zostały wykonane w sierpniu 1944 roku w nazistowskim obozie zagłady Auschwitz-Birkenau. Ich autorem był Alberto Errera, członek Sonderkommando, który jako jedyny potrafił obsługiwać aparat fotograficzny. Podczas wykonywania zdjęć inni członkowie Sonderkommando – Fajnzylberg oraz bracia Abraham i Shlomo Dragon – pilnowali, czy nie zbliżają się strażnicy SS. Po zakończeniu fotografowania Fajnzylberg przemycił zdjęcia z terenu krematorium, a sam film został później przekazany poza obóz przez polski ruch oporu.
Zdjęcia te stanowią jeden z nielicznych wizualnych dowodów dokumentujących proces eksterminacji w nazistowskich obozach zagłady. Są świadectwem niezwykłej odwagi więźniów, którzy, ryzykując życie, starali się ujawnić światu skalę zbrodni popełnianych w Auschwitz.
List Józefa Łebskiego z obozu koncentracyjnego Auschwitz
3 grudnia 1944 roku wysłany został jedyny zachowany do dziś list napisany przez Józefa Łebskiego z obozu koncentracyjnego Auschwitz do jego żony, Weroniki Łebskiej. Przez 78 lat list ten był jedynym dowodem, że Józef Łebski w grudniu 1944 roku był jeszcze żywy. Mimo wieloletnich starań Weronice Łebskiej nie udało się ustalić dokładnych okoliczności śmierci męża. Zmarła w 1982 roku, przekonana, że jej mąż został zamordowany w Auschwitz.
Dzięki zdigitalizowanym dokumentom dostępnym w Arolsen Archives (https://arolsen-archives.org/) udało się jednak zrekonstruować ostatnie dni życia Józefa Łebskiego oraz ustalić miejsce jego śmierci. Te materiały rzucają nowe światło na losy ofiar obozu Auschwitz i pomagają w uzupełnieniu wiedzy o tragicznych wydarzeniach tamtego czasu.
Email do:
Memoriał KZ Mauthausen / Informacje na temat byłych więźniów obozu koncentracyjnego
Szanowni Państwo,
Nazywam się (…) i piszę w imieniu mojej matki, Anny (…) (z domu Łebskiej). Dotyczy to jej ojca, a mojego dziadka, Józefa Łebskiego, który urodził się 19 marca 1904 roku w Ligocie (dawniej Breckenfeld) w Polsce.
Został aresztowany 17 października 1943 roku podczas pracy z bratem Michałem przez Gestapo i przewieziony do więzienia policyjnego przy Robert-Koch-Strasse 16 w Łodzi (Litzmannstadt). Więźniowie byli tam zatrzymywani przez Gestapo za sabotaż, działalność polityczną, walkę o niepodległość lub przynależność do polskiego ruchu oporu. Z tego okresu pochodzą dwie karty pocztowe, które wysłał do żony, Weroniki (jedna z 31 października 1943 roku, druga z 17 grudnia 1943 roku).
W dniach 22./23.12.1943 roku został deportowany z Litzmannstadt (Łódź) do Auschwitz. Ostatnim znakiem życia był jego list z 3 grudnia 1944 roku, który napisał do swojej żony Weroniki (zwana przez niego zdrobniale Wercią) z obozu koncentracyjnego Auschwitz. Po tym czasie brak jest jakichkolwiek informacji o jego dalszym losie. Moja babcia, która po wojnie próbowała go odnaleźć (przez Czerwony Krzyż), zmarła w 1982 roku, nie dowiedziawszy się, gdzie i jak zmarł jej mąż.
Niedawno znalazłam zdigitalizowane dokumenty w „Archiwum Arolsen Online“, które rzucają trochę światła na ostatnie dni mojego dziadka. Wynika z nich, że został deportowany z Auschwitz do Mauthausen w dniach 4./5. grudnia 1944 roku. Moje dalsze poszukiwania wykazały, że zmarł on w Mauthausen w 1945 roku. Znalazłam tę informację na portalu „Raum der Namen”.
Moje pytania: Na portalu „Raum der Namen“ nazwisko Józef Łebski jest błędnie zapisane jako „Łębski“, a miejsce urodzenia zostało zapisane niepoprawnie – zamiast Brückenfeld powinno być Breckenfeld, co po polsku oznacza Ligotę. Czy mogliby Państwo dokonać tych poprawek? Czy posiadają Państwo jakiekolwiek dodatkowe informacje na temat daty śmierci Józefa Łebskiego lub innych szczegółów dotyczących jego osoby?
Z góry dziękuję za pomoc i wszelkie informacje.
Z poważaniem,
Przemek Zajfert i Anna (…)
środa, 15 lutego 2023 17:34
Szanowny Panie (…),
W załączeniu przesyłamy wynik zapytania z bazy danych więźniów „Archiwum Pamięci Mauthausen“ zawierającą informacje o Józefie Łebskim. Dodatkowo przesyłamy skan księgi przyjęć więźniów Wydziału Politycznego (sygn. MM/Y36b) oraz skan akt personalnych więźnia (MM/2/2/7/1), z których wynika, że 6 grudnia 1944 r. Pan Łebski został deportowany z Auschwitz do obozu koncentracyjnego w Mauthausen. Następnie został przeniesiony do podobozu Floridsdorf, a później z powrotem do obozu macierzystego w Mauthausen. Józef Łebski zmarł kilka dni po wyzwoleniu, niestety nie udało nam się znaleźć dokładnych dat. Nazwisko i miejsce urodzenia zostaną poprawione w Sali Nazwisk. Dziękujemy za zwrócenie nam uwagi na tę kwestię.
Przepraszamy za opóźnioną odpowiedź, która jest spowodowana dużą ilością zapytań, które wpłynęły do archiwum.
Z wyrazami szacunku,
Kolekcja – Biblioteka | Kolekcja – Biblioteka
Argentinierstraße 13, TOP 103+104
A-1040 Wien | Wiedeń
Tel: +43 1 376 3000-112
memorial.org
www.mauthausen-memorial.org
3.3.2023 17:09
W dniach 22./23. grudnia 1943 r. Józef Łebski został deportowany z więzienia policyjnego przy ulicy Robert-Koch-Straße 16 w Litzmannstadt (Łódź) do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.
(Fotografia rampy w KZ Auschwitz z 1945r. von Stanislaw Mucha)
W dniu 4 grudnia 1944 roku Józef Łebski został wywieziony z obozu koncentracyjnego Auschwitz do Mauthausen. Dotarł do obozu koncentracyjnego Mauthausen 6 grudnia 1944 roku. Następnie został przeniesiony do podobozu Floridsdorf, a stamtąd z powrotem do obozu głównego w Mauthausen.
Mauthausen SS utworzyło w 1944 r. na terenie browaru i winiarni w Jedlesee oraz na terenie firmy Hofherr-Schrantz we Floridsdorfie dwa obozy satelickie obozu koncentracyjnego Mauthausen. Powstały one w lipcu 1944 r. po zniszczeniu obozów Schwechat I i Schwechat II w wyniku nalotu bombowego. W związku z postępem Armii Czerwonej 1 kwietnia 1945 r. wysłano w marszu ewakuacyjnym do Mauthausen łącznie 2710 więźniów, podczas którego mordowano więźniów przed i w trakcie marszu.
(wikipedia.org)
Komando Hofherr & Schrantz oraz AFA, podobnie jak komendo Jedlesee, zostały ewakuowane 1 kwietnia 1945 roku, co wskazuje, że ewakuacja nie odbyła się przez podobóz Hinterbrühl. Marsz ewakuacyjny, który prowadził przez podobóz Steyr, dotarł do obozu koncentracyjnego Mauthausen 11 kwietnia 1945 roku. Według zestawienia biura administracji obozu, podczas tego marszu zginęło łącznie 121 więźniów, a 22 pozostali zaginieni lub uciekli. Liczba zgonów tylko w podobozie Floridsdorf szacowana jest na 45 więźniów.
https://www.mauthausen-guides.at
3 maja 1945 r. ostatni żołnierze SS uciekli z obozów Mauthausen i Gusen. 5 maja patrol amerykańskiej armii dotarł do Gusen i Mauthausen, a następnego dnia jednostki 3 Armii amerykańskiej ostatecznie uwolniły około 40 000 więźniów tych obozów. Znaleziono setki zwłok więźniów obozów koncentracyjnych, którzy zmarli w dniach poprzedzających wyzwolenie, zarówno w Mauthausen, jak i w Gusen. Tysiące innych było tak osłabionych i dotkniętych chorobami, że mimo pomocy medycznej ze strony jednostek sanitarnych amerykańskiej armii, zmarli w tygodniach i miesiącach po wyzwoleniu. Ponad 3 000 zmarłych pochowano na „Camp Cemeteries“ obok dawnych obozów koncentracyjnych.
(mauthausen-memorial.org)
Józef Łebski zmarł kilka dni po wyzwoleniu obozu koncentracyjnego w Mauthausen. Dokładna data i okoliczności jego śmierci nie są znane. Jedyne zachowane zdjęcie przedstawiające go z żoną Weroniką, którą czule nazywał „Wercią“.
POKÓJ IMION
Cyfrowa księga pamiątkowa dla ofiar obozu koncentracyjnego Mauthausen, 1938–1945.
W kwietniu 2023 roku, po 78 latach, córka Józefa Łebskiego, Anna, odwiedziła oboz koncentracyjny Mauthausen, aby oddać hołd swojemu ojcu i wszystkim ofiarom tego brutalnego miejsca. Podczas swojej wizyty złożyła kwiaty w miejscu, gdzie jej ojciec, więzień obozu, stracił życie. To wyjątkowe i wzruszające wydarzenie było symbolicznym aktem pamięci, mającym na celu uczczenie jego życia oraz wszystkich, którzy zginęli w Mauthausen.
Anna Łebska, po latach poszukiwań i odkryć związanych z tragicznymi losami swojego ojca, chciała osobiście stanąć w miejscu, gdzie kończyła się jego droga. Ta podróż miała również głębokie znaczenie emocjonalne dla Anny, która po śmierci matki przez długie lata starała się dowiedzieć, co dokładnie stało się z jej ojcem. Złożenie kwiatów w Mauthausen stało się rodzajem zamknięcia trudnego rozdziału historii rodziny, jednocześnie podkreślając, jak ważne jest, by pamiętać o ofiarach Holokaustu i nie pozwalać, by ich losy zostały zapomniane.
Józef Łebski
Urodzony 19 marca 1904 r. w Ligocie (dawniej Breckenfeld), Polska
Zmarł w maju 1945 r. w Mauthausen
Mój ojciec, Józef Łebski, urodził się 19 marca 1904 roku w Ligocie (dawniej Breckenfeld), Polska. Z zawodu był ślusarzem. 18 stycznia 1930 roku ożenił się z Weroniką Adamską. Jeszcze przed ślubem, w 1929 roku, przeprowadzili się do Ostrzeszowa (dawniej Schildberg). Pamiętam, że w wolne dni zabierał mnie i mojego brata na wieś, do rodziny mojej matki.
Do czasu swojej aresztowania pracował w cegielni w Ostrzeszowie (Schildberg). 17 października 1943 roku, podczas pracy, został aresztowany przez Gestapo razem z bratem Michałem i przewieziony do więzienia policyjnego przy Robert-Koch-Straße 16 w Łodzi (Litzmannstadt). Więźniowie, którzy trafiali do tego miejsca, byli zatrzymywani przez Gestapo za sabotaż, działalność polityczną, walkę o niepodległość lub przynależność do polskiego ruchu oporu. Większość z nich po zakończeniu śledztwa była deportowana do obozów koncentracyjnych lub więzień o wysokim poziomie zabezpieczeń. Wielu więźniów zostało straconych. Z tego okresu pochodzą dwie karty pocztowe, które wysłał do mojej matki, Weroniki (jedna z 31 października 1943 roku, druga z 17 grudnia 1943 roku).
W dniach 22./23. grudnia 1943 roku został deportowany z Łodzi (Litzmannstadt) do obozu Auschwitz. Ostatnim znakiem życia był jego list, który napisał 3 grudnia 1944 roku z obozu Auschwitz do mojej matki Weroniki (którą nazywał czuło „Wercia“). Po tym czasie stracił się jakikolwiek ślad po nim.
Poszukiwania prowadzone przez moją matkę po wojnie nie przyniosły rezultatów. Moja matka zmarła w 1982 roku, nie dowiedziawszy się, gdzie i jak zmarł jej mąż, Józef. Dopiero niedawno mój syn odnalazł w zdigitalizowanych dokumentach w Archiwum Arolsen Online informacje, które rzucają trochę światła na ostatnie dni mojego ojca. Z dokumentów wynika, że 4./5. grudnia 1944 roku został deportowany z obozu Auschwitz do obozu Mauthausen. Następnie trafił do obozu zewnętrznego w Floridsdorf. Prawdopodobnie przebywał tam do 1 kwietnia 1945 roku. Z powodu postępów Armii Czerwonej, 1 kwietnia 1945 roku 2 710 więźniów zostało wysłanych na marsz ewakuacyjny do Mauthausen, podczas którego przed i w trakcie marszu wielu z nich zostało zamordowanych. Marsz ewakuacyjny, który prowadził przez oboz zewnętrzny Steyr, dotarł do głównego obozu Mauthausen 11 kwietnia 1945 roku. Zgodnie z dokumentacją z obozu, na tym marszu 121 więźniów zostało zabitych, 22 zaginęło lub uciekło.
Józef Łebski zmarł kilka dni po wyzwoleniu obozu. Niestety nie ma dokładnych informacji o okolicznościach jego śmierci. Prawdopodobnie był tak wyczerpany i w tak złym stanie zdrowia, że mimo opieki medycznej ze strony jednostek sanitarno-medycznych armii amerykańskiej, zmarł.
Choć byłem wtedy bardzo młody, pamiętam mojego ojca jako bardzo dobrodusznego człowieka, który zawsze miał czas dla swojej rodziny.
Anna Zajfert (z domu Łebska), córka Józefa Łebskiego